FARABİ
Farabi 870 yılında Türkistan’da eski bir yerleşim merkezi olan Farab’da doğdu. Babası Mehmet, bir kale komutanı idi. Hayatı hakkında sağlam ve ayrıntılı bilgi pek yoktur. Zaten filozof, bilgin ve sanatkar olarak yaşadığı yıllarda bugün tanındığı kadar tanınmamıştır.
Farabi’nin Eserleri
1-İhsan’ül Ulum
Farabi’nin en başarılı olduğu alanlardan olan İlimlerin tasnifine dair yayımladığı eseridir. Latince, ibranice, almanca, fransızca, ingilizce, ispanyolca gibi dillere çevirisi yapılan bu eseri Ahmet Ateş İlimlerin Sayımı adı ile türkçeye tercüme etmiştir.
2-Tahsilü’s Saide
Bu eser ise Farabi’nin içtimai, siyasi ve ahlaki problemleri bir arada işlediği eseridir. Eser Hilmi Ziya Ülken tarafından türkçeye çevrilmiştir. Buna ek olarak Hüseyin Atay Mutluluğu Kazanma başlığıyla tercüme ederek ‘Farabi’nin üç eseri’ adlı kitabında bir bölüm olarak yayımlanmıştır.
EL HAREZMİ
Cebir alanında eser yazan ilk müslüman türk bilgindir. 780 yılında Harezm’de doğdu. İlim öğrenmek amacıyla kendi döneminin ilim merkezi olan Bağdat’a gitti. Abbasi halifesi Me’mun Bağdat’ta kurduğu kütüphanenin idaresini kendisine verince Matematik ve Astronomi kaynaklarını uzun süre inceleme imkanı bulmuştur. Bağdat’taki bilimler akademisi Darulhikme’de coğrafya alanında değerli çalışmalar yaptı. Harezmi ilk defa birinci ve ikinci dereceden denklemleri analitik metotla, bir bilinmeyenli denklemleri de cebirsel ve geometrik metotlarla çözmenin kural ve yöntemlerini tespit etti. Matematikte ilk kez sıfır rakamını kullanan Harezmi Cebir bilimini Metodolojik ve sistematik olarak ortaya koydu. Kendisinden önceki cebire ait yapılan çalışmaları yine ilk kez Cebir adı altından sistemleştirmiştir.
Harezmi’nin Eserleri
- Kitab Surat al-arz,
- Kitab’ul Tarih
BİRUNİ
4 Eylül 973’de Harem’de doğdu. Harezm Afriği hükümdarları sülalesinden olan matematikçi ve astronom Ebru Nasr Mansur’un korumasında küçük yaşta Kas’taki Harezm sarayına girdi. Biruni, Harezm sarayında astronomi ve matematik öğrendi. Başkenti Gürgenç olan Mamulilerin hükümdarı Ebu Abbas Memun’un 995 yılında Kas kenti üzerine Harzemşah unvanını alması üzerine Biruni, Tahran yakınlarındaki Rey kentine sığındı. Bir süre sonra da Hazar Denizi’nin güneyindeki Cürcan kentine yerleşti. Bu dönemde Biruni, Ziyari hükümdarının sarayına girdi.Bir tür tarih yapıtı olan El Asarul Bakiye anil kurunil Haliyiye’yi orada yazarak sultana okudu.
Biruni’nin Eserleri
- El Asar’il-Bakiye anil-Kurunil-Hali’ye (Boş geçen asırlardan kalan eserler)
- El Kanunül-Mesudi(en büyük eseridir)Astronomiden Coğrafya ya kadar birçok konuda yenilik keşif ve buluşları içine alır.
- Kitab’üt-Tahkik Malil-Hind-Hind Tarihi-Dini ilmi ve coğrafyası hakkında geniş bilgi verir.
- Tahdid’ü Nihayetil-Emakinli Tas-Mesafetil Mesakin.
ALİ KUŞÇU
Ali Kuşçu asıl adı Ali Bin Muhammed’dir. Türk gök bilimci matematikçi ve dilbilimcidir. Gök bilimci ve kelam babası Muhammed, Timur İmparatorluğu sultanı ve Astronom Uluğ Bey’in kuşçusu olduğu için ailesi kuşçu lakabıyla meşhur oldu. Küçük yaştan itibaren matematik ve astronomiye ilgi duyan Ali Kuşçu, Bursalı Kadızade Rumi,Giyaseddin Cemşid ve Muinuddin’in kaşıdan Matematik ve Astronomi dersi aldı.Daha sonra bilgisini arttırmak için Kirmana gitti. Burada Hall-ü Eşkal’i Kamer adlı risale ile Şerh-i Tecrid adlı eserini yazdı. Ali Kuşçu Semerkant ve Kirmanda eğitimini tamamladıktan sonra Uluğ Bey’e yardımcı ve rasathanesine müdür oldu.
İBNİ SİNA
Samanoğulları sarayı katiplerinden Abdullah Bin Sinan’ın oğlu olan İbni-i Sina Babasından ünlü bilgin Notili’den ve İsmail Zahit’den ders aldı.Geometri,Mantık,Fıkıh,Tıp ve doğabilim üzerine çalışmalar yaptı.Farabi’nin el-ibanee’s aracılığıyla Aristoteles felsefesini ve metafiziğini öğrenip,hastalanan Buhara Prensini iyileştirince Saray kütüphanesinden yararlanma olanağına kavuştu.Babası ölünce Cürcan’da Şiraz’lı Ebu Muhammed’ten destek gördü.Çağında tanınan bütün Yunan filozoflarının Anadolu doğacılarının yaptıklarını inceledi.
İSLAM DÜNYASINDA GELİŞEN BİLİM DALLARI: Astronomi-Fizik, Matematik-Geometri, Tıp, Sosyoloji-Psikoloji-Mantık, Gök bilimi-Doğa bilimi, Dil bilimi, Coğrafya