TEMEL KAVRAMLAR

GELİŞİM

• Organizmanın anne karnına ilk düştüğü andan itibaren ölene kadar ileriye dönük gösterdiği ivmedir. Bu ilerleme zihinsel, bedensel ve duygusal açıdan olmalıdır
• Örneğin anaokulu çağındaki bir çocuğun ince motor kasları gelişmediğinden dolayı tutamadığı kalemi ilkokula geçtiğinde artık tutabilmesi ve yazı yazabilmesi gelişme örnektir.

DEĞİŞİM

• Organizmanın içinde bulunduğu durumdan başka bir duruma geçmesidir. Değişim hem pozitif hem de negatif yönde olabilir.
• Gençlik döneminde boy uzaması ve yaşlılık döneminde kamburlaşma sonucunda boy kısalması değişime örnektir.
• Değişim kavramı gelişimi de kapsamaktadır. Yani her gelişim bir değişimdir ama her değişim bir gelişim değildir.

 

GELİŞİM ALANLARI

 

1 – Bilişsel Gelişim:

• İnsan zihninin bazı fonksiyonları artık yapabilme seviyesine gelmesidir.
• Örneğin çocukluk çağındaki bir insanın yaşadığı bir takım gelişimler sonucunda korunum kazanması veya çok boyutlu düşünebilmesi bilişsel gelişimdir.

2 – Fiziksel Gelişim:

• İnsan vücudunun boy, kilo, ince ve kalın motor kaslarının pozitif yönde ivme kazanmasıdır.
• Dört kilo ağırlığındaki Ece’nin bir süre sonra yedi kilo olması fiziksel gelişime örnektir.

3 – Psikososyal Gelişim:

• Bireyin içinde bulunduğu topluma adapte olması yada toplum ile iç içe olmasından dolayı toplumun bir parçası haline gelmesidir.
• Ayşen bebek iken hiç arkadaşı yoktu. Fakat şuanda okula gittiğinden dolayı arkadaşları olan Ayşen’in onlarla sağlıklı bir iletişim kurması psikososyal gelişime örnektir.

 

OLGUNLAŞMA

• Öğrenme yaşantılarından bağımsız, biyolojik olarak kalıtım tarafından kontrol edilen değişmedir. Gelişim sürecinin önemli bir kavramıdır.
• Olgunlaşma, öğrenmenin ön koşuludur.
• Olgunlaşmanın yaş, zeka ve sinir sisteminin koordinasyonu olmak üzere üç temel alt kavramı vardır.
• İki yaşına girmiş Ali’nin kimseden destek almadan tek başına yürüyebilmesi olgunlaşmaya örnektir.

BÜYÜME

• İnsan vücudunun boy, kilo ve hacim artışını ifade etmektedir.
• Emre’nin bir metre olan  boyunun ilerleyen yıllarda bir buçuk metre olması büyümeye örnektir.

 

HAZIR BULUNUŞLUK

• Öğrenmenin gerçekleşebilmesi için gerekli ön öğrenmelerin, yeterliliğin oluşmasına hazır bulunuşluluk denir. Yeni oluşacak bir öğrenmede olgunlaşma ve ön öğrenmeler yeterli ise birey yeni bir davranışı öğrenecek hazır bulunuşluluğa sahip demektir.
• Bölme işlemini öğrenecek bir öğrencinin ritmik saymalar, çıkarma işlemi ve çarpma işlemini bilmesi hazır bulunuşluluğa örnektir.

 

KRİTİK DÖNEM

• Bir davranışın kazanılması için gerekli zaman aralığına kritik dönem denir.
• Örneğin gebeliğin ilk üç ayı gelişim açısından büyük önem taşımaktadır. Bu dönemde annenin ilaç alması ya da radyasyondan etkilenmesinin bebeğin gelişiminde olumsuz etkilere yol açma olasılığı gebeliğin diğer dönemlerine ve hayatın diğer zamanlarına göre daha fazladır.