Ölçme Sonucu ( Ölçüm )
- Ölçme işlemi sonucunda elde edilen sayısal sembol ve verilerdir.
- “Ali matematik dersinde 90 aldı.” ifadesinde “90” sayısı ölçme sonucuna örnektir.
- “Bugün hava çok sıcak” cümlesindeki “sıcak” kelimesi ölçme sonucuna örnektir.
Ölçüt ( Kriter )
- Değerlendirmeye dayanak oluşturan sınırdır. Bu sınıra ulaşıldığında veya geçildiğinde başarılı olunmuş sayılır.
- “Üniversiteden mezun olmak için en az ortalamanın dört üzerinden iki olması gerekir.” cümlesinde ölçüt yani başarılı olma sınırı “iki” olarak belirlenmiştir.
Ölçme Kuralı
- Hangi davranışa veya sonuca ne kadar puan verileceğinin belirtildiği yönergedir.
- “Bu sınavda on soru vardır ve her soru on puandır.” örneğinde ölçme kuralı her sorunun “on puan” olmasıdır.
NOT: Yönerge güvenilirliği yükseltir.
Düzeltme Formülü
- Bir sınavda şans başarısını ortadan kaldırmak, güvenilirliği ve geçerliliği yükseltmek için yapılan işlemdir.
- “Bu sınavda dört yanlış bir doğruyu götürecektir” cümlesinde dört yanlışın bir doğruyu götürmesi düzeltme formülüne örnektir. Çünkü insanların bilmediği soruları sallamasının önüne geçmeyi amaçlamaktadır.
Değerlendirme
- Ölçme sonuçlarını bir ölçütle karşılaştırarak bir sonuca varma sürecidir. Bir yargıya veya karara varmak asıl amaçtır.
- “Adem KPSS’den 83 üstünde bir puan aldığı için din kültürü öğretmeni olarak Kahramanmaraş merkeze atanmıştır.” cümlesi değerlendirmeye örnektir.
Mutlak Birim
- İnsanların yaşantısı sonucunda ortaya çıkan ve kim tarafından bulunduğu bilinmeyen birimlerdir.
- Tane, çeşit, kişi, adım, karış ve kulaç gibi birimler mutlak birime örnektir.
Bağıl ( Yapay ) Birim
- Alanında uzman kişiler tarafından hazırlanan birimlerdir.
- Metre, kilogram, para birimi ve litre gibi kavramlar bağıl birime örnektir.
BİRİMDE BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER
Eşitlik
- Yapılan ölçmenin durumdan duruma değişmemesi ve her ölçmede aynı sonucun alınmasıdır.
- Örneğin bir kalemin boyunu değişik zamanlarda aynı alet ile birkaç kez ölçtüğümüzde sonuç farklı çıkıyorsa kullandığımız birimimiz eşitlik ilkesine uymuyor demektir. Çünkü sonuçların her seferinde aynı olması gerekir.
Genellilik
- Birimin her yerde ve herkes tarafından aynı şekilde anlaşılıp kullanılmasına dayanan bir ilkedir.
- “Metre” ifadesi herkes için aynı şeyi çağrıştırdığından genellilik ilkesine uymaktadır. Fakat “karış” ifadesi herkes için aynı değildir. Çünkü bazı kişiler için bu ölçü büyük bazılarınında küçüktür.
Kullanışlılık
- Doğru zamanda doğru birimin kullanılmasıdır. Yani birim ölçme işleminin amacına hizmet etmelidir.
- Örneğin bir çocuğun boyunu ölçerken litre kullanmamız anlamsızdır. Çünkü amaca hizmet etmediğinden kullanışlılık ilkesine aykırıdır.