İçeriğe geç

OSMANLI KURULUŞ DÖNEMİ

    Osmanlı devletini kuran Kayı boyu Oğuzların bozok kolundandır. Kayı sağlam güçlü ve kuvvetli anlamına gelmektedir. Ortaasya’da yaşayan Kayı aşireti Moğol tehlikelisi  yüzünden Anadoluya göç etmek zorunda kaldı. 

    Büyük bir Türk göçü başladı ve batı Anadolu’da Moğol tehlikesinden uzak Bizans sınırında bir Türk İskanı sağlandı. Kayılar Oğuzların Bozok kolunun Günhan soyundan gelir. Kayılar önce Ahlat yöresine geldi Türkiye Selçuklu sultanı Birinci Alaaddin Keykubat tarafından kendilerine Yurtluk olarak verilen Ankara yakınlarındaki karacadağ yöresine yerleştirildiler.  Burada bir süre kalan kaygılar Ertuğrul Gazi yönetiminden Söğüt ve Domaniç yöresine uç beyliği olarak yerleştirildiler. Söğütü kışlak domaniç ise yaylak olarak kullandılar. 

    BEYLİKTEN DEVLETE 

    1243 yılında yapılan Kösedağ  savaşından sonra anadolu Türk  siyasi birliği bozuldu. Bu durum Anadolu’da siyasi bir boşluk meydana getirdi. Türkiye Selçuklularının yıkılmasından sonra Anadolu’daki Türk beylikleri türkiye Selçuklu ağının bıraktığı boşluğu doldurmaya çalışmışlardır. 

    Osmanlı Beyliği beylikler arasındaki mücadeleye karışmayarak yönünü Bizans’a çevirmiş ve Bizans’la  mücadeleye girmiştir. Osmanlıların Bizans üzerinden  Gaza ve cihat politikası izlemesi Ahilerin ve anadoluya gaza yapmak için gelen Gaziyan-ı Rum adı verilen Türkmenlerin desteğini almasına fayda sağlamıştır.  Bizans’ın içinde bulunduğu durum Osmanlı devletin işini kolaylaştırmıştır. 

    OSMAN BEY DÖNEMİ 

    Ertuğrul Gazi’nin 1281’de ölümünden sonra yerine oğlu Osman bey geçti. Bu sırada anadolu Moğol egemenliğine girmiş Anadolu Selçuklu devleti  eski gücünü kaybetmişti. Anadolu’da yaşanan iktidar boşluğundan yaralanan Osman bey 1299 yılında bağımsızlığını ilan etti. Osman bey  taht kavgaları ve dini çatışmalar yüzünden eski gücünü kaybetmiş olan Bizans üzerine akınlar düzenleyerek sınırlarını genişletme politikası izledi. 

    Osman bey Karacahisar’ı alarak burayı beyliğinin merkezi yaptı. Osman bey ahi dervişlerinden Şey Edebali’nin kızı Bala Hatun ile evlenerek Ahilerin desteğini aldı. Böylelikle Ahiler de Osmanlıların kuruluşunda önemli bir rol oynama fırsatını elde ettiler. Osman Bey’in giderek güçlenmesi Bizans tekfurlarını rahatsız etmeye başladı. Tekfurlar Osman Bey’i ortadan kaldırmak istiyorlardı. Bu durumu öğrenen Osman Bey 1298’de Yar Hisar ve Bileciği fethetti. Bilecek beyliğin yeni merkezi oldu Bilecik’teki demir madeni sayesinde ordunun silah ihtiyacı karşılandı. 

    Osmanlılar bu fetihlerin gerçekleştirildiği dönemde Türkiye Selçuklularına bağlı bir beylikti. Ancak III. Alaaddin Keykubat’ın İlhanlılar tarafından tahttan indirilerek İran’a götürülmesi sonucunda Anadolu’da iktidar boşluğu  meydana geldi. Bu durumdan faydalanan Osman bey 1299’da bağımsızlığını ilan etti Osman Bey’in Türk töresinde olan “Feth eden feth ettiği yerin sahibidir” anlayışına dayanarak elde edilen yerleri; kardeşi oğulları ve arkadaşlarına dirlik olarak verdi. 

    KOYUNHİSAR SAVAŞI 

    Bursa tekfurunun öncülüğünde birleşen rRum Tekfuruları Bizans’tan aldıkları yardımla harekete geçip Osmanlı’ya saldırdılar. Bu savaş Osmanlı ile Bizans arasında yapılan ilk savaş sayılır. Savaşı Osmanlı devleti kazanmıştır. Koyunhisar savaşının kazanılmasıyla Bursa’nın üç tarafı Osmanlı Topraklarıyla çevrildi.  Böylelikle İzmit yolu Türklere açıldı. Osmangazi ile başlayan Bursa kuşatması Orhan Bey döneminde tekfurun şehri teslimi ile son buldu. Kuşatma sırasında vefat eden Osman Bey’in yerine Orhan Bey geçti daha sonra Bursa başkent yapıldı. 

    ORHAN BEY DÖNEMİ 

    Orhan bey babasının başlattığı kuşatmayı devam ettirerek 1326 yılında Bursayı kuşattı ve başkent  yaptı. Kocaeli Yarımadasının büyük bir bölümünü alıp İstanbul boğazı ve Karadeniz kıyılarına kadar topraklarını genişletti.  İzmir kuşatılınca Bizans İmparatoru III. Andrikos hem kaybettiği yerleri almak için hem de kuşatma altında olan İznik’e yardım etmek için Anadoluya geçti. Bunun üzerine Bizans ve Osmanlı arasında Maltepe yani Palekenon Savaşı yapıldı.  Bu savaşı Osmanlı devleti kazandı böylelikle Bizans Anadolu’da bir tehlike olmaktan çıktı. İznik 1331 yılında, Gemlik 1333 yılında, İzmit 1337 yılında fethedildi. Bizans Anadoldaki varlığını büyük ölçüde kaybetti. 

    NOT: Bu dönemde Avrupa’da İngiltere ve Fransa arasında Yüzyıl Savaşları başlamıştı. Bu savaşlar 1453 yılına kadar sürdüğü için Osmanlı’nın Anadolu ve Balkanlar’da ilerleyişi kolaylaşmıştır. 

    KARESİOĞULLARI BEYLİĞİNİN ALINMASI 

    Bursa alınınca Karesioğullarıyla Osmanlı komşu oldu. Balıkesir Çanakkale dolaylarında hüküm süren Karesioğulları Beyliğinde  taht kavgaları  yaşanıyordu. 1345 yılında Orhan Bey bu durumdan faydalanarak Karesioğulları Beyliğini aldı.  Karesi oğulları beyliğinin alınması anadolu Türk siyasi birliğinin sağlanması yolunda atılan ilk adımdır. Karesioğulları Beyliği alınca onların donanması Osmanlı’ya geçti. Evrenos Bey, Hacı İlbeyi ve Ece Halil gibi önde gelen donanma Komutanları da Osmanlı hizmetine girdi bu durum Rumeli’ye geçişi de kolaylaştırdı. 

    OSMANLI DEVLETİNİN RUMELİYE GEÇİŞİ 

    Bizansta taht kavgaları ve iç karışıklıklar vardı ayrıca Sırp ve Bulgarlar Bizans’a saldırıyorlardı. Bu yüzden Bizans imparatoru Kantakuzen Orhan Beyden yardım istedi. Orhan bey yardım için oğlu Süleyman Paşa’yı gönderdi Kantakuzen imparator olunca Gelibolu yarımadasında ki Çimpe kalesini Osmanlı’ya bıraktı. Böylelikle  1353 yılında Osmanlı  devleti Çimpe kalesini alarak Avrupa kıtasındaki toprağını kazanmış oldu. 

    Ayrıca Osmanlı devleti için pek kalesini alarak Rumelideki fetihleri kolaylaştıracak bir askeri üsse sahip olduğum için pek kalesine yerleşen Osmanlı kuvvetleri Süleyman paşa komutasında ilerliyerek Malkara Gelibolu, Tekirdağ Ve Çorluya kadar olan toprakları fethetti.  

    I. MURAT DÖNEMİ 

    Orhan Bey’in ölümü üzerine Osmanlı devletinin Rumelideki ilerleyişi kesintiye uğradı. Bu durumdan yararlanan Bizans; Lüleburgaz Çorlu ve Malkara’yı geri aldı. Birinci Murat Rumeli’ye geçerek kaybedilen yerleri tekrardan fethetti. Birinci Murat’ın temel amacı Balkanların kapısı özelliğindeki Edirne’yi almaktı.  Bu amaçla Tala Şahin paşa komutasındaki Osmanlı beylikleri 1363 yılında Sazlıdere Savaşı’na girdi yapılan savaşta Bizans ordusu ve ona yardıma gelen Bulgar kuvvetleri yenilgiye uğratıldı. Böylelikle Osmanlı Edirne’yi alarak Bizans’ın batıyla bağlantısını kesti. Edirne fethedildikten kısa süre başkent yapıldı. 

    Ayrıca birinci Murat 1362 yılında Ankarayı alarak Anadolu’daki otoritesini güçlendirdikten sonra oğlu Beyazıt’ı Germiyanoğulları hükümdarının kızı ile evlendirerek bu beyliğe ait olan Kütahya, Tavşanlı ve Emet’i çeyiz olarak Osmanlı’ya geçmesini sağladı. Daha sonra Hamitoğulları Beyliğinden para karşılığında Akşehir, Beyşehir, Seydişehir ve Isparta aldı. Böylelikle Bu toprakları alan  Osmanlı devleti Karamanoğlularıyla komşu haline geldi.  Bu nedenle Osmanlı  ile Karamanoğluları arasında anadolu Türk siyasi birliğini sağlama konusunda mücadeleler başladı. 

    Sırpsındığı Savaşı 

    Osmanlıların Edirne’yi almasından sonra Sırp ve Bulgarlar endişeye kapıldırlar. Türkleri Balkanlardan atmak için papalık ve diğer Avrupa devletlerinin desteğini alarak bir haçlı ordusu oluşturdular. Haçlı ordusu Edirne’ye doğru ilerlemeye başladı. Hacı İlbeyi komutasındaki Osmanlı kuvvetleri Meriç kıyısında konaklayan haçlı kuvvetlerini bozguna uğrattı. 

    Sırpsındığı Savaşı Osmanlı ile haçlı arasındaki ilk savaştır. Bu savaş ile Osmanlı Edirne, Batı Trakya Ve Meriç nehri üzerindeki hakimiyetini güçlendirdi. 

    ÇİRMEN SAVAŞI 

    Sırpsındığı Savaşı’nın öcünü almak isteyen Sırplar Edirne’yi işgale kalkışınca Evranız bey komutasındaki Osmanlı kuvvetleri ile savaştılar. Savaşı yine Osmanlı kazandı. Bu savaşın kazanılmasıyla birlikte Makedonya yolu Osmanlı’ya açıldı.  Makedonya’daki Sırp prensleri, Bulgarlar ve Bizans imparatoru Osmanlı hakimiyetini tanıdı böylece Osmanlı’nın Balkanlardaki ilerleyişi hız kazandı. 

    Osmanlı devleti Balkanlar’da feth ettiği yerlere Türk ailelerini yerleştirmiştir. Böyle yapmasındaki en önemli amaç Balkanlar’da Türk nüfusunu arttırmak ve feth ettiği yerleri elinde tutabilmekti. 

    İskan Siyaseti uygulanırken Anadolu’daki konar göçer topluluklara öncelik veriliyordu aralarında anlaşmazlık bulunan iki aileden biri göç ettirilerek kavgalar önlenmeye  çalışılıyordu. Balkanlara yerleştirilen göçmenlere tarım yapabilmeleri için ihtiyaçları olan araç gereçler veriliyor ayrıca belli bir sürede onlardan vergi alınmıyordu. İskan politikasının uygulanmasındaydı temel amaç özellikle ordunun geçiş yollarını, geçitlerin ve önemli şehirlerin bulunduğu bölgelerin Türkleştirilmesidir. 

    I. KOSOVA SAVAŞI 

    Türklerin Balkanlar’daki ilerleyişi ve Makedonya’yı almaları Sırp ve Boşnakların ittifakına sebep oldu. 1387 yılında Sırplar ve Boşnaklar  Ploşnik’te bir Osmanlı akıncı birliğine saldırıp onları yendi. Osman’lı Ploşnik’te  yenilince yeni bir Haçlı birliği hazırlandı. Bu haçlı birliği ile Osmanlı arasında birinci Kosova Savaşı yapıldı bu savaşı Osmanlı devleti kazandı ayrıca birinci Murat savaş alanına gezerken şehit edildi. Savaş alanında şehit edilen ilk ve tek Osmanlı padişahı birinci Murattır. Birinci Kosova savaşının kazanılmasıyla birlikte Kuzey Sırbistan yolu Osmanlı’ya açıldı. Ayrıca bu savaşta anadolu beylikleri ilk defa Osmanlı’ya asker göndererek Osmanlı’ya yardım ettiler. 

    I. BAYEZİD DÖNEMİ 

    Bayezid Balkanlar’daki fetihlere devam edince Osmanlı ilerleyişi karşısında Macar kralı Avrupa devletlerinden yardım istedi. Bunun üzerine Papa bütün Avrupa devletlerinin katıldığı büyük bir haçlı ordusu oluşturdu. Haçlılar 1396 yılında Niğbolu kalesini kuşattılar fakat kaleyi alamadılar böylelikle Niğbolu Savaşını Osmanlı devleti kazandı. Savaşın kazanılmasıyla birlikte Bulgar krallığı yıkıldı, haçlılar Osmanlı üzerine uzun bir süre sefer düzenleyemediler. Niğbolu zaferi ile Osmanlı’nın Anadolu’daki saygınlığı arttı. Bu savaştan sonra Mısır’da bulunan halife Yıldırım Beyazıt’a Anadolunun sultanı manasına gelen Sultan-ı İklim-i Rum ünvanını verdi. 

    Yıldırım Beyazıd’ın İstanbul’u Kuşatması 

    Bizans anadolu ve Trakyadaki topraklarını kaybetmiş Osmanlı Toprakları arasında kalmışta Osmanlı’nın toprak bütünlüğünü sağlaması için Bizans topraklarını  gerekiyordu. Niğolu zaferinden sonra Bayezıt İstanbul’u kuşattı. Boğazın  anadolu yakasına Güzelce Hisar’ını yaptırdı. Böylelikle Bizans’a Karadenizden gelecek yardımları engelledi. Bundan dolayı Bizans barış istemek zorunda kaldı bu sırada Anadolu’da Timur tehlikesi olduğu için Osmanlı Bizans’ın barış isteğini kabul ederek Bizans’la bir anlaşma imzaladı. 

    Anlaşmanın Önemli Maddeleri

    • İstanbul’da bir Türk mahallesi kurulacak 
    • Bizans Osmanlı’ya vergi verecek 
    • Şehirdeki Müslümanlar için bir kadı atanacak. 
    • İstanbul’daki camilerde Osmanlı padişahı adına hutbe okunacak

    Anadolu Türk siyasi birliğini büyük ölçüde sağlayan ilk Osmanlı padişahı Yıldırım Bayazıttır. Fakat anadolu Türk siyasi birliği Yıldırım Beyazıt döneminde yapılan Ankara Savaşıyla bozulmuştur bu savaşla birlikte Osmanlı devleti yıkılma tehlikesi geçirmiş ve fetret devrine girmiştir. 

    ANKARA SAVAŞI 

    Osmanlı padişah Yıldırım Beyazıt ile Moğol hükümdarı Timur arasında 1402 yılında yapılmıştır. Sınırlarını ve egemenliğini genişletmek isteyen Timur Anadoluya girerek Sivas’a kadar ilerledi daha sonra Timur İrana geri döndü. Bunun üzerine Yıldırı Beyazıt Timur’un ele geçirdiği yerleri geri aldı. Bu üstünlük yarışı savaşı kaçınılmaz kıldı. Sonucunda Osmanlı ve Moğol ordusu Çubuk ovasında karşılaştı. Timur asker sayısı ve askeri araç yönünden daha zengin bir orduya sahipti. Savaşın ortasında Osmanlı ordusundaki Karatatarlar ve bazı beylikler Timur’un saflarına katıldı bu nedenlerden ötürü Osmanlı ordusu yenildi. Yıldırım Beyazıd  tutsak düştü ve tutsaklığı sırasında öldü Ankara Savaşı yenilgisi Timur’un bir süre Anadolu’da kalmasını, Osmanlı devletini yıkılma tehlikesi geçirmesini ve  Osmanlıların Avrupa’da ilerleyişinin yavaşlaması gibi önemli sonuçlar doğurdu. 

    FETRET DEVRİ 

    Osmanlı hükümdarı Yıldırım Bayezıt’ın dört oğlu arasındaki taht kavgaları nedeniyle 1402’den 1413 yılına kadar süren kargaşa dönemine fetret dönemi denir. Bu süreç Yıldırım Bayazıt’ın 1402 de Ankara Savaşı’nda Timur İmparatorluğu’nun kurucusu olan Timura yenilip esir düşmesi Sonucu ortaya çıktı. Fetret devrinde birbiriyle taht mücadelesine giren yıldırım Bayezıtın oğulları; Emir Süleyman, İsa Çelebi, Musa Çelebi ve Çelebi Mehmet’tir. Dağılan Osmanlı birliği 1413 yılında Çelebi Mehmet tarafından yeniden sağlandı. 

    Bir yanıt yazın

    E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir