İçeriğe geç

OSMANLI DEVLETİ KÜLTÜR ve MEDENİYET (Data) – 1

    • Edirne ve İstanbul Osmanlı Devleti zamanında fethedilmiştir.
    • Padişahlar bulundukları görevi, kendilerine Tanrı tarafından verilmiş bir emanet olarak görürlerdi.
    • Cülus bahşişi, kılıç alayı hükümdarlı sembollerindendir.
    • Şehzade=Çelebi: Padişahların erkek çocukları.
    • Sultan: Padişahın kız çocukları.
    • Önemli sancak merkezleri; Balıkesir, Kütahya, Manisa, Isparta, Antalya, Sivas, Amasya, Kastamonu, Aydın.
    • Birun(Dış saray)da padişah divan işlerini görür, törenleri izler, bayramlaşır ve kapıkulu askerlerine maaş dağıtırdı.
    • Divan hangi din ve mezhepten olursa olsun herkese açıktı. En yüksek yargı organı olup önemli davalara bakardı.
    • Şeyhülislam ilmiye sınıfının en üst yöneticisidir.
    • İlmiye sınıfı mensupları(kazasker, şeyhülislam, kadı, müderris) devşirme olamazlardı.
    • Kaptan-ı Derya ve Yeniçeri Ağası İstanbul’da iseler divan toplantılarına çağrılırlardı. Şeyhülislam divan toplantılarına gerek görüldüğünde görüşü alınmak üzere çağrılırdı.
    • Sadrazam=Veziriazam:Başbakan.
    • Saderet Kaymakamı: İçişleri bakanı.
    • Defterdar: Maliye bakanı.
    • Evkaf ve Ticaret Nazırlığı: Vakıflar ve Ticaret Bakanlığı.
    • Askerlik işlerini düzene koymak için Dar-ı Şura-i Askeri, maliye işlerini düzene koymak için Dar-ı Şura-i Bab-ı Ali, adalet işlerini düzene koymak için Meclis-i Ala-i Ahkam-ı Adliye kuruldu.
    • Tanzimat döneminde Şura-i Devlet(Danıştay) kuruldu.
    • İltizam sistemi 16.yy dan itibaren kullanılmaya başlamıştır. Devletin vergileri toplama ve hazineye gönderme işini açık artırmaya çıkarması sistemidir. En çok parayı veren kişi bu işi alır ve kendisine mültezim denirdi. Bu sistem tanzimat döneminde kaldırılmıştır.
    • Çeribaşı: Kaza sınırı içindeki tımarlı sipahilerin komutanı.
    • Tanzimat döneminde iltizam usulü kaldırıldı ve vergilerin toplanması işi muhassıllara verildi.
    • Turnalar: Haber taşıyan askeri birlikler.
    • Kaptan-ı Deryalığın merkezi Cezayir’di.
    • Donanmayla fethedilen son yer Girit adasıdır.
    • Osmanlı donanması Çeşme, Navarin ve Sinop baskınlarında Ruslar tarafından yakılmıştır. Haçlılar tarafından da İnebahtı’da yakılmıştır(Sokullu döneminde Kıbrıs’ın alınması sebebiyle).
    • Şeri hukukun kaynağı Kuran, Hadis, icma(Bir konuda alim ve bilginlerin verdiği karar), kıyas.
    • Mahkemeler herkese açıktı. Mahkeme kararlarına karşı Divanı Hümayuna itiraz edilirdi. Divanı Hümayunun kararları değiştirilemezdi.
    • Mekteb-i Hukuk-i Şahane(Hukun Fakültesi) Tanzimat döneminde açılmıştır.
    • Vakıflar şeri hukuk kurallarına göre yönetilirdi.

    • Vakıflar kentlerin, kasabaların, haberleşmenin, ulaşımın, taşımacılığın gelişmesinde önemli rol oynamıştır.
    • Vakfa bırakılan gayrimenkule mevkuf denirdi. Vakfiye denilen belge ile vakfedilen malın nasıl kullanılacağı belirtilirdi. Vakıf yöneticilerine mütevelli denirdi.
    • Osmanlılarda ilk maden işletmeciliği, Osman Bey zamanında Bilecik’teki demir madeninin işletilmesi ile başlamıştır. 1861’de ilk Osmanlı maden kanunu çıkarılmıştır.
    • Bedesten, han ve kervansaraylar iktisadi amaçlı ticaretin gelişmesi için yapılmış yapılardır.
    • Ticaret yollarında güvenlik derbentçiler tarafından sağlanırdı.
    • Derbent: Ticaret yolları üzerine kurulan karakol.
    • Akçe: Gümüş para.
    • Mecidiye: 20 kuruş değerindeki para.
    • Para basma yetkisi Bank-ı Osmani bankasındaydı.
    • Memleket sandıkları milli bankacılığın ilk örneğidir.
    • Vergiler tahrir defterine yazılırdı. Vergilerin hepsine tekalif denirdi.
    • Niyabet rüsumu: Devlet görevlilerinin yöneticilik yaptıkları yerlerde reayadan aldıkları vergi.
    • Ulema: Bilim adamı.
    • Sıbyanlardaki erkek öğretmenlere muallim, bayan öğretmenlere muallime denirdi.
    • Muid: Müderris yardımcısı.
    • İcazetname: Medrese mezunlarına verilen belge.
    • İlmiye sınıfını medrese eğitimi görenler oluşturuyordu.
    • İlk yüksek düzeyde medrese Fatih’in açtığı Sahn-ı Seman Medresesidir.
    • Halk eğitimi yapılan yerler; cami, mescit, tekke ve zaviyeler, ulema evleri, kahvehaneler ve Türk ocaklarıdır.

    Bir yanıt yazın

    E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir