a. Kişisel özellikleri:
- Sancak sistemi ile yetişen ilk padişahtır. İzmit sancak beyliği yapmıştır.
- Lalalık görevine ilk getirilen devlet adamı ise Lala Şahin Paşa’dır.
- Savaş meydanında sıcak temas ile şehit düşen ilk ve tek padişahtır.
- Hünkâr, Gazi, Hüdavendigar ve Sultan unvanları kullanmıştır.
b. Anadolu’daki i gelişmeler:
- Anadolu Türk Birliğini sağlamak amacıyla;
- Germiyanoğlularından çeyiz karşılığında,
- Hamitoğulları’ndan ise para karşılığında toprak satın almıştır.
- Germiyan beyi Süleyman Şahın kızı Devlet Hatun Yıldırım Bayezid’in eşidir. Kütahya, Tavşanlı,
Simav dolayları çeyiz olarak Osmanlıya verilmiştir.
- Hamitoğullarından; Isparta – Yalvaç- Akşehir- Beyşehir dolayları 90 bin altın karşılığında satın alınmıştır.
- Bu durumlar, Osmanlının meşru olan her yolu kullanarak Anadolu Türk Siyasi Birliğini sağlamaya çalıştığını göstermektedir. Osmanlı, Anadolu Türk Siyasi Birliğini sağlamak için Türk beyliklerine son vermiştir.
- Karamanoğlu beyliği ile ilk savaş olan 1387 Frenk Yazısı savaşı yapılmış ve Karamanoğlu beyliği yenilerek itaat altına alınmıştır.
- I. Bayezid’in, Yıldırım unvanını bu savaşta hızlı hareketinden dolayı aldığı bilinmektedir.
- Orhan Gazi döneminde alınan ab-nacak tekrar elden çıkan Ankara Ahilerden tekrar alınmıştır.
c. Rumeli’deki Gelişmeler:
- 1363’te Bizans ve Bulgarlara karşı Sazlıdere Savaşı kazanılmış Balkanlara açılan önemli bir üs
olan Edirne ele geçirilmiştir. - Edirne’nin alınması Avrupa’da haçlı ittifakına neden olmuş ve başkentin Edirne’ye taşınması bu
tehlike üzerine ertelenmiştir.. - 1364’te Haçlılarla yapılan ilk savaş olan Sırpsındığı Savaşı kazanılmış ve bu zafer sonrası Edirne
başkent yapılmıştır. Bu savaş I.Çirmen olarak da bilinir. - 1371’de II.Çirmen Savaşında Sırpları yenmiştir.
- 1388’de Sırp ve Boşnaklardan oluşan kuvvetlere Ploşnik’te yenilmiş ve Osmanlı ordusu
Balkanlarda ilk küçük bozgunu yaşamıştır. - 1389’da Haçlılarla yapılan I. Kosava Savaşı kazanılmıştır. Ancak I.Murat bu savaş sonunda şehit
düşmüştür. - Osmanlı devleti ilk defa bu savaşta sadece sesinden yararlanmak üzere top kullanmıştır.
d. Teşkilatlanma çalışmaları:
- Edirne alınmış ve başkent yapılmıştır. Edirne Sarayı inşa edilmiştir. Bu saray da günümüze
ulaşamamıştır. - Edirne Sarayında devlet kademelerine memur yetiştirmek için Enderun mektebi açılmıştır.
- Enderun mektebine sadece devşirme usulü adam alınmaktadır.
- II.Mahmut döneminde bu okulun yerine Mektebi Maarifi Adliye açılmış ve Enderun önemini
yitirmiştir. II.Meşrutiyet döneminde de tamamen kapatılmıştır. - İlk defa adalet ve eğitim işlerini takip etmek üzere kazaskerlik makamı oluşturulmuş ve ilk
kazasker olarak Çandarlı Kara Halil paşa atanmıştır. - Mali işleri düzenlemek ve takip etmek üzere ilk defa Defterdarlık oluşturulmuştur.
- Osmanlının ilk defterdarı
- İlk defa sadrazamlık makamı oluşmuş ve ilk sadrazam olarak Çandarlı Halil paşa atanmıştır.
- Manastır merkez olmak üzere Rumeli beylerbeyliği oluşturulmuş ve bu göreve Lala Şahin Paşa
atanmıştır. Amaç sınırların genişlemesiyle yönetimi kolaylaştırmaktır. - Beylerbeyliği sistemi Osmanlı eyalet sisteminin ilk halidir. XVII.yy dan itibaren beylerbeyliği
yerine eyalet kavramı kullanılacaktır. - Osmanlının ilk beylerbeyi olarak Lala Şahin paşa veya Orhan Gazinin oğlu Süleyman paşa
bilinmektedir. - Orhan Gazi döneminde uygulanmaya başlanan Tımar sistemi daha sistemli uygulanmaya
başlanmıştır. - Pençik Sistemi ilk kez uygulanmıştır. Savaşlarda elde edilen esirlerden 1/5 oranında asker amaçlı
yararlanılması yani devlet hizmetine alınması demektir. İlk defa Bedir savaşında uygulanmıştır. - Pençik Sistemi savaşlarda ele geçirilen esirlerin 1/5’nin askere alınması usulüdür.
- Karamanlı Rüstem paşanın teklifi ile Çandarlı Halil Hayrettin paşa uygulamaya koymuştur.
Böylece devşirme sisteminin de temeli atılmış, Çelebi Mehmet döneminden itibaren de devşirme sistemi uygulanmaya başlanmıştır. - Edirne’de Acemi Oğlanlar ve Yeniçeri Ocağı kurulmuştur.
- Yeniçeri ocağını isim babası Bektaşi şeyhidir bu nedenle ocakta Bektaşilik tarikatı etkili olmuştur.
- Veraset anlayışında değişiklik yaparak ‘ülke hükümdar ve oğullarının ortak malı anlayışını getirmiştir.
- Amaç taht kavgalarını azaltmak ve merkezi otoriteyi güçlendirmektir.
- Osmanlı tarihinde ilk şehzade isyanı ve kardeş katli bu dönemde gerçekleşmiştir. Kardeşi Savcı bey isyan etmiş ve isyan bastırılmıştır.
İskân Siyaseti
- Rumeli’de fethedilen yerlere doğudan gelen Türkmenleri yerleştirme siyasetidir.
- Amaç ;
– Fetihleri kolaylaştırmak,
– Balkanları Türkleştirmek,
– Bu topraklarda kalıcı olmak
– Göçebe Türkmenlerin yerleşik halka zarar vermesini önlemek,
– Üretim ve vergi gelirlerini artırmak gibi etkenlerdir. - Devlet iskanı kolaylaştırmak için, göç edenlerden belli bir süre vergi almamış, göç edenlere toprak
dağıtmış, göç edenlere tohumluk tarım aletleri tahsis edilmiştir. - Ayrıca, İskan edilenleri göç bölgelerine yakın yerlerden seçmiştir. Kan davalı ailelerden bir
tanesini göç ettirmiş, geçerli bir mazeret olmadan da tekrar eski yerlerine göç etmelerine izin
vermemiştir. - Orhan Bey zamanında başlayan İskan siyaseti I.Murat döneminde sistemli olarak ve hızlanarak
devam etmiştir.