YUMUŞAMA DÖNEMİ
ABD Başkanı Kennedy ve SSCB Başkanı Kruşçev 1961’de bir araya gelerek yumuşama dönemini başlatmışlardır. Yumuşama Dönemi’ne gidilmesinde Soğuk Savaş Dönemi’nde bloklar içindeki siyasi gelişmeler etkili olmuştur.
Buna örnek olarak SSCB-Çin gerilimi sonrası ,Çin’in ABD’yle yakınlaşması, Yugoslavya ve Romanya’nın SSCB güdümünden kurtulmak istemesi, SSCB’nin 1968’de Çekoslovakya’yı işgal etmesi Doğu Bloku’nda sarsıntılara sebep olmuştur.
Batı Bloku’nda ise ABD’nin müttefiklerine danışmadan hareket etmesi Fransa’nın NATO’nun askeri kanadından çekilmesi Batı Bloku’nda sarsıntılara sebep olmuştur.
Küba Buhranı
ABD nin Küba’daki Fidel Castro rejimini devirmek amacıyla “Domuzlar Koyu” harekâtı sonucunda SSCB’nin Küba’ya füzelerin yerleştirilmesi sorunudur. SSCB’nin Türkiye’deki ABD ye ait Jüpiter füzelerini sökmesi karşılığında Küba’daki füzeleri kaldırma sözü vermesiyle sorun çözülmüştür.
1963 de Kremlin ile Beyaz Saray arasında kriz zamanlarında yanlış anlamaları önlemek amacıyla “kırmızı telefon hattı” kurulmuştur.
Ping Pong Diplomasisi
1971 de ABD masa tenisi takımının Çin’e davet edilmesiyle ABD-Çin arasındaki gerginliğin sona ermesini sağlayan gelişmedir.
NÜKLER SİLAHLARIN SINIRLANDIRILMASI
Salt I Anlaşması
Nükleer silahların sınırlandırılması konusunda ABD-SSCB arasında 1969 da Helsinki de yapılan anlaşmadır.
Salt II Anlaşması
ABD-SSCB arasında 1979 da Viyana da imzalanan uzun menzilli nükleer silahların sınırlandırılması anlaşmasıdır.
AGİK( Helsinki Nihai Senedi) 1975
Arnavutluk dışında bütün Avrupa devletleriyle ABD ve Kanada’nın katıldığı bu konferansta uluslararası ilişkilerde temeli barış ve işbirliğini kapsayan Helsinki Nihai
Senedi imzalanmıştır.
Vietnam Savaşı
- 1964 de Kuzey Vietnam donanmasına ait gemiler Tokin körfezinde ABD donanmasına saldırmıştır.
- ABD 1965 de Kuzey Vietnam’a savaş açmıştır.
- 1973 de Vietnam barışı ile sorun çözülmüştür.
- 1975’te Kuzey Vietnam’ın Güney Vietnam’ı ele geçirmesiyle 1976’da iki devlet birleşerek Vietnam Sosyalist Cumhuriyet’i adını almıştır.
Keşmir sorunu
Hindistan ile Pakistan arasında yaşanan bir sınır sorunudur. Verimli topraklara ve zengin yeraltı kaynaklarına sahip Keşmir iki ülke arasında savaşa sebep olmuştur. BM kararıyla sona ermesine rağmen Keşmir sorunu iki ülke arasında günümüzde de devam etmektedir.
Afganistan’ın SSCB tarafından İşgali
- 1978 yılı sonlarına doğru Afganistan’da halkın SSCB yanlısı yönetime karşı direniş harekâtı başlatması üzerine SSCB 1979 da Afganistan’ı işgal etmiştir.
- 1988’te imzalanan Cenevre Antlaşmasıyla Afganistan sorunu çözülmüş,
- SSCB Afganistan’ı 1989’da boşaltmıştır.
- SSCB’nin Afganistan’ı işgal etmesi ABD’nin SALT-II anlaşmasını onaylamamasına sebep olmuştur.
Bağlantısızlar Harekatı
1955 de Endenozya’nın Bandung şehrinde doğu ve batı bloklarının dışında kalan yeni bağımsızlıklarını kazanmış Afrika ve Asya ülkelerinin ABD ve SSCB karşısında
varlıklarını korumak için birlik ve dayanışma amacıyla Bandung Konferansını toplamışlardır.
Arap-İsrail Savaşları
- 1948 Savaşları; İsrail ile Mısır, Ürdün, Suriye, Lübnan, Irak arasında olmuştur.
- 1956 Savaşları; Mısır-İsrail
- 1967 Savaşları; İsrail ile Mısır, Suriye ve Ürdün arasında olmuştur.
- 1973 Savaşları; İsrail ile Mısır, Suriye arasında olmuştur.
Camp David Anlaşmaları (1978)
ABD’nin arabuluculuğunda İsrail ile Mısır arasında yapılan bir anlaşmadır.Bu anlaşmaya diğer Arap ülkeleri tepki vermişlerdir.
Washington Antlaşması(1979)
26 Mart 1979’da karşılıklı toprak bütünlüğü ve bağımsızlık düşüncesine saygı duymayı esas alarak bugünkü Mısır-İsrail sınırını çizen antlaşmadır.
NOT: Bu antlaşmayla Mısır’ın Arap Dünyasıyla ilişkileri tamamen kopma noktasına gelmiştir.
Mekik Diplomasisi
1973 Arap-İsrail Savaşı BM’nin kararı sonrasında sona ermesine rağmen barış sağlanamadı. Barışın sağlanabilmesi için ABD Dışişleri Bakanı Henry Kissinger, Tel-
Aviv ile Arap ülkeleri başkentleri arasında gidip gelme siyasetine Mekik Diplomasisi denir.
İslam Konferansı Örgütü (İKÖ)
Avusturalyalı bir Yahudi’nin Mescid-i Aksa’yı bombalama girişiminden sonra Fas’ın başkenti Rabat’ta 57 İslam ülkesini bir araya getiren bir örgüttür. Türkiye de üyedir.
Petrol Krizi
OPEC:
Batılı devletlerin düşük fiyatlardan petrol satması sonrasında petrol üreticisi ülkeler petrol fiyatlarını yüksek seviyeye çıkarmak ve üretici ülkeler arasında teknik işbirliğini sağlamak amacıyla OPEC’i kurdu.
Merkezi Viyana olan resmi dili de İngilizce olan kuruluşun üyeleri arasında; S. Arabistan, İran, Irak,Kuveyt,Venezüela,Katar,Libya,Endenozya,Ekvator ve Birleşik
Arap Emirlikleri yer almaktadır.
OAPEC:
Arap-İsrail savaşından sonra petrolün İsrail’e karşı siyasi bir silah olarak kullanılmasını sağlamak amacıyla kuruldu.(OAPEC :Petrol ihraç eden Arap ülkeleri birliğidir.)
İran-Irak Savaşları (1980-1988)
Basra Körfezi ve Şattülarap su yolu üzerindeki egemenlik mücadelesi sebebiyle Irak’ın İran’a savaş açmasıyla başlamıştır. Savaşta SSCB İran’ı desteklerken ABD Irak’ı
desteklemiştir. BM’nin araya girmesiyle savaş sona ermiştir.
İrangate Olayı
İrangate Olayı ,ABD’nin Çıkarlarını koruyabilmek için İran’a bile silah satabileceğini, İran’nın ise Siyasi ilişkide bulunmadığı ABD’den silah alabileceğini gösteren olaydır.
TÜRK-DIŞ POLİTİKASI
Türk-Yunan İlişkileri
Kıbrıs Sorunu:
Kıbrıs’taki Rumların Enosis’i gerçekleştirmek amacıyla EOKA örgütünü kurarak adada yaptığı katliamlar dış politikamızın bir numaralı sorunu olmuştur. Türkiye ile Yunanistan arasında 1959 da imzalanan Zurih Antlaşmasıyla Kıbrıs’ta bağımsız bir cumhuriyetin kurulması kararlaştırılmıştı.
1960 da İngiltere Türkiye ve Yunanistan arasında imzalanan Londra anlaşması doğrultusunda bağımsız Kıbrıs Cumhuriyeti ilan edildi. Cumhurbaşkanlığına Rum lider Makarios, yardımcılığına Türk lider Fazıl Küçük getirildi.
Akritas planı: Kıbrıs Adasındaki Tükleri katletme planıdır.
Kanlı Noel: 1963’te bir noel gecesinde Kıbrıs Adasındaki Türk ailelere yönelik katliam hareketidir.
Rumların adadaki katliamlarının devam etmesi üzerine Türkiye 1974 de Kıbrıs Barış Harekatı düzenlemiştir.
1975 de Rauf Denktaş’ın liderliğinde Kıbrıs Türk Federe devleti kuruldu. Adadaki Türk toplumu 1983 de Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetini kurdu. KKTC’ yi tanıyan ilk devlet Türkiye olmuştur.
Ege Adaları Sorunu
Lozan antlaşmasıyla 12 ada ve Meis adası İtalya’ya Bozcaada ve Gökçeada Türkiye’ye diğer adalar ise Yunanistan’a verilmişti. Yunanistan’ın ege adalarının tümüne hakim olma girişimleri Türkiye ile Yunanistan arasında; ege adalarının silahsızlandırılması, kıta sahanlığı, kara sularının 12 mile çıkarılması ve Ege hava sahası sorunlarının yaşanmasına sebep olmuştur.
Ege Adalarının silahsızlandırılması
Yunanistan Türkiye’ye yakın olan adalarla birlikte 1947 de İtalya dan aldığı 12 ada ve Meis’i Lozan antlaşmasına aykırı olmasına rağmen silahlandırmıştır.
Kıta Sahanlığı Sorunu
Yunanistan’ın şirketlere Ege Denizinde petrol arama ruhsatı vermesi üzerine Türkiye’nin 1973 de Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığına Ege denizinde petrol arama ruhsatı vermesi üzerine çıkan krizdir. Sorun BM ye ve Lahey Adalet Divanına taşınmıştır. İmzalanan Bern Deklarasyonu ile sorun çözülmüştür.
Kara Sularının 12 mile Çıkarılması Sorunu
Lozan antlaşmasına göre Ege denizinde kara suları genişliği 3 mil olarak belirlenmişti. Yunanistan sahip olduğu adalarında etkisiyle Ege denizindeki etkinliğini artırmak için kıta sahanlığını 6 milden 12 mile çıkardığını açıklamıştır. Fakat bu karar Türkiye tarafından tanınmamıştır.
Hava Sahası (FIR-HATTI) Sorunu
Yunanistan’ın 6 mil olan hava sahasını 10 mile çıkarmasıyla bu sorun ortaya çıkmıştır. Bu durum birçok kez Türk ve Yunan uçaklarının birbirini taciz etmesiyle devam etmiştir.
Ermeni İddiaları
Ermeniler katliam iddialarını dünyaya tanıtmak ve kabul ettirmek, Türkiye’den tazminat ve toprak almak son aşamada da büyük Ermenistan hayalini gerçekleştirmek amacıyla ASALA adlı terör örgütünü kurmuşlardır. Bu örgütün amacı genellikle yurtdışındaki Türk temsilcilerini ve diplomatlarını hedef alan faaliyetlere girişmişlerdir.
TÜRKİYE’DEKİ BUNALIMLI YILLAR(1960-1983)
Ülkemizde demokrasinin tam olarak yerleşmesi, ekonomik vb nedenler 27 Mayıs 1960 askeri darbesini de beraberinde getirmiştir. Bu darbeyle birlikte DP iktidarına son verilmiştir.
- İhtilal sonucunda Başbakan Adnan Menderes, Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan idam edilmiştir.
- Türk Silahlı Kuvvetleri adına ülke yönetimini Milli Birlik Komitesi üstlenmiştir.
- 1961 de yapılan seçimler sonucunda meclis Cemal Gürsel’i Cumhurbaşkanı seçmiştir.
- 1973 de CHP ve AP nin desteklediği Oramiral Fahri Korutürk Cumhurbaşkanı oldu.
- 1974 den 1980 yılına kadar Türkiye de kısa süreli koalisyon hükümetleri iktidara gelmiştir.
Ekonomik sıkıntılar, siyasi istikrarsızlık, artan şiddet olayları 12 Eylül 1980 askeri darbesini de beraberinde getirmiştir.
- Türk Silahlı Kuvvetleri Kenan Evren başkanlığında kuvvet komutanlarından oluşan Milli Güvenlik Konseyini oluşturmuşlardır.
- 1961 Anayasası yürürlükten kaldırılarak 1982 anayasası halkoyuna sunularak kabul edilmiştir
KÜRESELLEŞEN DÜNYA
SSCB’de Değişim ve Sonuçları
- Rusya devlet başkanı Gorbaçov 1987 de Glasnost ve Perestroika’yı açıklamasıyla birlikte ülkedeki bağımsızlık hareketleri hız kazandı.
- Gorbaçov Perestroika ile siyasi rejimi, devlet örgütünü ve hükümet yapısını yeniden yapılandırarak SSCB’nin ABD ile rekabet gücünü artırmak istemiştir.
- Gorbaçov bu amaçla Halk Temsilcileri Kongresini kurarak halktan destek almak istemiştir.
- Sovyet hegemonyasından kurtulmak için uydu devletler ilk önce ülkelerindeki sosyalist yönetimleri yıktılar daha sonra bu hareketler bağımsızlık ile sonuçlandı. Gorbaçov 1991’de devlet başkanlığı görevinden istifa etti ve yerine Boris Yeltsin geçti. 1989 da Çekoslovakya “Kadife Devrimi” adı verilen bir devrimle ülkedeki komünist yönetimi devirerek SSCB güdümünden ayrılarak demokrasiye geçen ilk ülke olmuştur.
- Bu devrimle birlikte Çekoslovakya Çek Cumhuriyeti ve Slovakya olarak ikiye ayrıldı.
ASYA’DA YENİDEN YAPILANMA
Türk Cumhuriyetlerinin Kurulması
Azerbaycan
Ebulfeyz Elçibey başkanlığındaki “halk cephe”nin çalışmaları sonucu 1991 Azerbaycan bağımsız olmuştur.Azerbaycan’ı tanıyan ilk ülke Türkiye olmuştur.1993’te Azerbaycan Cumhurbaşkanı olan Haydar Aliyev’in ‘Biz bir milletiz, iki devletiz ‘sözleri türk- Azeri ilişkilerine hakim olmuştur.
Günümüzde Dağlık Karabağ sorunu sebebiyle Ermenistan ile Azerbaycan arasında gerginlik yaşanmaktadır.
Hocalı Katliamı
1992 de Karabağ savaşı esnasında Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ bölgesinin Hocalı kentinde, Azeri sivil halkın Ermeniler tarafından öldürülmesi olayıdır.
Kazakistan
- Nursultan Nazarbayev önderliğinde 1991 de bağımsızlığını ilan etmiştir.
- Kazakistan’ı tanıyan ilk devlet Türkiye olmuştur.
- 1991 de Semey nükleer deneme alanını kapatarak dünya tarihinde ilk defa gönüllü olarak kendi nükleer silah deposundan vazgeçen ülke olmuştur.
Kırgızistan
- SSCB’nin dağılması üzerine 1991 de bağımsızlığını kazanmıştır. Türkiye Kırgızistan’ın bağımsızlığını tanıyan ilk ülke olmuştur.
- Dünyaca ünlü Cengiz Aytmatov Kırgız edebiyatının yazarlarındandır.
Özbekistan
- İslam Kerimov’un önderliğinde 1991 de bağımsızlığını ilan etmiştir.
- Özbekistanı tanıyan ilk devlet Türkiye’dir.
Türkmenistan
- Saparmurad Niyazov önderliğinde 1991 de bağımsızlığını kazanmıştır.
- Türkmenistan’ı tanıyan ilk devlet Türkiye dir.
- Türkmenistan Orta Asya Cumhuriyetleri arasında en büyük doğal gaz rezervlerine sahiptir.
Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT)
SSCB’nin dağılmasının ardından 1991 de “Almatı Zirvesi” sonucu Rusya, Azerbaycan, Ermenistan, Belerus, Kazakistan, Moldova, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Ukrayna katılımıyla oluşmuştur. Gürcistan birliğe daha sonra dâhil olmuştur. Türkmenistan ve Gürcistan daha sonra birlikten ayrılmıştır
TİKA(Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı)
24 Ocak 1992’ de başta Türk dilinin konuşulduğu ülkeler olmak üzere; gelişmekte olan ülkelerin kalkınmalarına yardımcı olmak, bu ülkelerde ekonomik, teknik, sosyal ve kültürel alanlarda işbirliğini geliştirmek amacıyla kurulmuştur.
KEİ(Karadeniz Ekonomik İşbirliği)
1992 de merkez İstanbul olmak üzere Karadeniz’e komşu ülkeler arasında ekonomik ilişkileri artırmak üzere kurulmuştur. Birliğe üye olmak için Karadeniz’e komşu olma şartı yoktur.(TC,Rusya,Bulgaristan,Yunanistan,Ermenistan,Gürcistan,Azerbaycan,Sırbistan ,Ukrayna, Moldova…)
ŞANGHAY İİŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI
1996’da Rusya,Çin,Kazakistan,Kırgızistan ve Tacikistan arasında kurulmuştur.2001’de Özbekistan da birliğe üye olmuştur.
DOĞU BLOKUNDAN SONRA AVRUPADA YENİ ARAYIŞLAR
Doğu Blokun ’un parçalanmasıyla COMECON ve Varşova paktına son verilmiştir. Varşova paktının dağılmasıyla soğuk savaş döneminde bitmiştir.(1991)
İki Almanya’dan Tek Devlete
14 Ocak 1990 dan sonra Berlin Duvarı’nın yıkılmaya başlamasıyla birlikte SSCB’nin uydusu olan Demokratik Almanya ile Batı Bloku’na dahil olan Federal Almanya 3 Ekim 1990 da resmen birleşmiştir.
NATO’nun Genişlemesi
1999’da Çek Cumhuriyeti, Macaristan ve Polonya
2004’te Bulgaristan,Letonya,Estonya,Litvanya,Romanya,Slovenya ve Slovakya
NATO’ya üyelikleri kabul edilmiştir.
2009’da Arnavutluk ve HırvatistanIn Üyelikleri kabul edilmiştir
2008’de Gürcistan ve Ukrayna üyelik başvurusu yapmışlardır.
Makedonya’nın üyeliği Yunanistan tarafından Kıbrıs Rum Kesimi’nin de üyeliği Türkiye tarafından veto edilmiştir.
AET(Avrupa Ekonomik Topluluğu)AB
AET 1957 de Roma anlaşması ile kurulmuştur. 28 üyeden oluşan birliğe en son üye olan ülkeler 2007 yılında Bulgaristan ve Romanya olmuştur.1 Temmuz 2013 ‘te
Hırvatistan AB’ye üye olmuştur. İsviçre,İzlanda ve Norveç(halkoylaması sonucu) AB’ye üye değillerdir.
AB 2002’de ortak para birimi EURO’yu kullanmaya başlamıştır. İngiltere, Danimarka ve İsveç birliğe üye olmalarına rağmen para birliğine üye değillerdir. AB
üyesi olmayıp EURO kullanan ülkeler ise Monaco,San Marino ve Vatikan’dır.
Schengen Antlaşması uyarınca birlik üyesi ülkeler arasında pasaport kontrolü kaldırılmıştır. İngiltere ve İrlanda Schengen’e üye değillerdir. Üye devletler Aralık 2007’de, birliğin bugüne dek yaptığı antlaşmalar ile yasal yapısınıgüncellemek ve iyileştirmek amacıyla Lizbon Antlaşması imzalanmıştır(AB Anayasası) 1992 de imzalanan ve 1993 de yürürlüğe giren Maastricht Antlaşmasıyla Avrupa Topluluğu, Avrupa Birliği olmuştur.
1993 Kopenhag Kriterleri ile Avrupa Birliğinin Doğu Avrupa ülkelerini de kapsayacağı kararı kabul edilmiştir. Adaylık başvurusunda bulunan ülkelerin tam
üyeliğe kabul edilmeden önce hangi kriterlere uyması gerektiği kararlaştırılmıştır.
Türkiye ve AB
Türkiye 1959 da birliğe tam üyelik için başvurmuştur.Ancak Türkiye’nin kalkınma düzeyinin yetersiz görülmesi cevabın olumsuz olmasına sebep olmuştur. Türkiye ile
AET arasında 12 Eylül 1963 de Ankara antlaşması imzalanmıştır. Türkiye ile AB arasında 1 Ocak 1996 da Gümrük Birliği Antlaşması yapılmıştır.1999 Helsinki zirvesinde Türkiye oybirliği ile AB ‘ye aday ülke olarak kabul edilmiştir.
2004 Brüksel Zirvesinde Türkiye’nin AB ye katılma müzakerelerine 2005 tarihinde başlanması kararı alınmıştır.
Avrupa Birliği Organları
-AB komisyonu
-Avrupa Parlamentosu
-Adalet Divanı
-Avrupa Konseyi
-Sayıştay
-Ekonomik ve Sosyal Komite
BALKANLARDAKİ GELİŞMELER
Yugoslavya’nın Dağılması
- I.Dünya savaşından sonra kurulan Yugoslavya’da Sırp,Hırvat,Boşnak,Makedon ve Slovenler bulunmaktaydı.
- 1980’de Tito’nun ölümüyle yönetimi aşırı milliyetçi Slobodan Miloseviç ele geçirmiştir.
- Bu duruma tepki olarak önce Slovenya ardından Hırvatistan bağımsızlığını ilan etmişlerdir.
- 1992’de Sırbistan ve Karadağ,Yugoslavya Fedaral Cumhuriyeti’ni,Hırvatista’nın desteklediği Bosnalı Hırvatlar ise Hersek-Bosna Cumhuriyeti’ni kurmuşlardır.
- Bu tarihten sonra Sırplar Bosna’da etnik temizliğe başlamışlardır.
- Bölgeye ilk önce BM barış gücü daha sonra ise Nato gücü gönderilmiştir.
- 1995 Dayton Antlaşmasıyla Bosna savaşı sona ermiştir.
Kosava Sorunu
Dayton Antlaşması’ndan sonra Sırplar bu kez de Kosova’da etnik temizliğe başlamışlardır.NATO’nun devreye girmesiyle Sırplar Kosova’dan çekilmişlerdir.Kosova 2008 bağımsızlığını ilan etmiştir.
ORTADOĞU ve AFGANİSTAN’DAKİ GELİŞMELER
I.Körfez Savaşı
Irak’ın Kuveyt’teki zengin petrol yataklarını ele geçirerek hem bölgedeki etkinliğini artırmak istemesi hemde 1980-88 Irak-İran savaşındaki ekonomik kayıplarını telafi etmek amacıyla 2 Ağustos 1990 da Kuveyt’i işgal etmesiyle savaş başlamıştır.
Irak’ın Kuveyt’den çekilmesini sağlamak amacıyla BM’ye bağlı Güvenlik Konseyi kararı ile ABD ve Avrupa ülkeleri koalisyon güçlerini oluşturup Irak’ı mağlup etmişlerdir.
II.Körfez Savaşı
ABD ve İngiltere Irak’ın elinde kitle imha silahlarının olduğu gerekçesiyle 20 Mart 2003’de Irak’a saldırmışlardır. Irak devlet başkanı Saddam Hüseyin 2006 da idam
edilmiştir.
Filistin Sorunu
II.Dünya savaşının ardından Filistin topraklarında İsrail devletinin kurulmasıyla Arap-İsrail savaşları başlamıştır. 1964 de Yaser Arafat önderliğinde Filistin Kurtuluş Örgütü (FKö) kurulmuştur.
14 Kasım 1988 de Filistin ulusal konseyi tarafından Bağımsız Filistin Devleti ilan edildi. 1991 Madrid Konferansı ile ilk kez İsrail ile Filistin yüz yüze görüştü.
1993 Oslo görüşmeleri sonucu FKÖ İsrail’i , İsrail’de FKÖ yü Filistin halkının temsilcisi olarak tanıdı.
1994’te Arafat, İsrail Başbakanı İzak Rabin ve İsrail Dışişleri Bakanı Şimon Perez Nobel Barış Ödülü almışlardır.
Afganistan’daki Gelişmeler
1989 da SSCB’nin Afganistan’dan çekilmesiyle SSCB destekli Afgan hükümetiyle Afgan mücahitler arasında savaşlar başladı. 11 Eylül 2001 de Dünya Ticaret Merkezine ve ABD savunma bakanlığına yapılan saldırıların sorumlusu olarak Afganistan’ın görülmesi 2001 de ABD’nin Afganistan’a savaş açmasına neden olmuştur.
BM Güvenlik Konseyi tarafından Afganistan’da güvenliği sağlamak amacıyla Uluslararası Güvenlik Destek Gücü (ISAF) kurulmuştur. ISAF’ın komutasını Türkiye
yönetmektedir.
Türk Ordusu Ve Dünya Barışı
Türkiye TBMM kararları çerçevesinde Somali, Bosna-Hersek, Arnavutluk, Kosova, Lübnan ve Afganistan’a barışı korumak için barış gücü göndermiştir.
KÜRESEL SORUNLAR
Kyoto Protokolü
Küresel ısınma ve iklim değişikliği konusunda mücadeleyim sağlamaya yönelik uluslararası tek çerçevedir. BM iklim değişikliği çerçeve sözleşesi kapsamındadır. 1997 de Japonya’nın Kyoto şehrinde başlayan protokol 2005 te yürürlüğe girmiştir. Türkiye protokolü 2009 da imzalamıştır.
Çernobil Kazası
25 Nisan 1986 da Ukrayna’daki Çernobil nükleer santralinde gerçekleşen kazadır. Nükleer kaza sonucunda atmosfere bol miktarda zehirli gaz salınımı olmuştur. Bu kaza Türkiye’yi de derinden etkilemiştir. Fındık-çay ve tütün ihracatı olumsuz etkilenmiştir.
DEVRİMLER
- Gül Devrimi: Gürcistan
- Beyaz Devrim: İran
- Kadife Devrimi: Çekoslovakya
- Turuncu Devrimi: Ukrayna
- Yasemin Devrimi(Arap Baharı): Tunus
UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’nde Yer Alan Varlıklarımız
- İstanbul’un Tarihi Alanları
- Safranbolu Şehri (Karabük)
- Hattuşaş (Boğazköy) – Hitit Başkenti (Çorum)
- Nemrut Dağı (Adıyaman –
- Xanthos
- Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası (Sivas)
- Truva Antik Kenti (Çanakkale)
- Edirne Selimiye Camii ve Külliyesi (Edirne)
- Çatalhöyük Neolitik Kenti (Konya)
- Pamukkale-Hierapolis (Denizli)
- Göreme Milli Parkı ve Kapadokya (Nevşehir)
Türkiye’nin de İçerisinde Yer Aldığı Enerji Hatları
Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hattı
2002’de yapımına başlanan hat 2005’te tamamlanmıştır. Amaç Azerbaycan petrollerinin taşınmasıdır.
Şah Deniz Projesi
Azerbaycan doğalgazının Türkiye ve Gürcistan üzerinden dünyaya pazarlanması hedeflenmektedir.
Trans-Hazar Boru Hattı
Türkmenistan doğalgazının Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşınması amaçlanmaktadır.
Nabucco
Amaç Hazar ve Kafkas doğalgazını Türkiye üzerinden önce Doğu Avrupa ülkelerine ardından da diğer Avrupa ülkelerine ulaştırmak.13 Temmuz 2009’da Türkiye,Romanya ,Bulgaristan,Avusturya ve Macaristan arasında Ankara’da imzalanan anlaşmayla proje hayata geçmiştir 2014’te tamamlanması hedeflenmektedir.Almanya’da 2008’de projeye katılmıştır.
Mavi Akım Projesi
Mavi Akım Rusya’dan Türkiye’ye doğal gaz nakletmek için Karadeniz geçişli büyük boru hattıdır. Mavi Akım hattının uzunluğu 1200 kilometre olup, 17 kasım 2005 tarihinde açıldı.
Kerkük-Yumurtalık Boru Hattı
Irak’taki Kerkük ve çevresindeki petrol sahasından başlayıp Türkiye’nin güneyindeki Adana iline bağlı Yumurtalık ilçesinde Akdeniz’e ulaşan ham petrol boru hattı. I. Hat (986 km) ve II. Hat (890 km) olarak adlandırılan iki ayrı hattan oluşur.